"خانه مان در حال سوختن است." امانوئل مکرون رئیس جمهور جوان فرانسه در توئیتر خود این گونه به سوختن آمازون واکنش نشان داد. چند روزی است که تمامی خبرگزاریهای جهان تصاویر بیشماری از آتش سوزی جنگل آمازون مخابره می کنند؛ تصاویری از اعزام ارتش برای مهار آتش تا عکسهایی از چوب برها، کشاورزان و و دامداران راضی برای به دست آوردن سرزمینی مسطح .
در این مدت عکسهای بسیاری را نگاه کردهام. شاید بد بینانه به نظر برسد، اما به نظرم رسید، فاجعه ای به این وسعت که میتواند تبعات دهشتناکی برای انسانهای زمین داشته باشد، از پشت دوربین چه با وقارنشان داده شده است. گویی پیش از آن آن که خود اتفاق ما را درگیر کند، ابهت عکس‌ها ما را در بر میگیرد.
آیا عکس‌ها باعث میشوند از چنین رخدادهایی فاصله بگیریم و همانند ناظری بیطرف به فاجعه ای که هزاران کیلومتر دورتر در حال رخ دادن است، فقط نگاه کنیم؟
بنابراین امتحانی کردم. یکی از عکسهای هوایی را که نشان میداد منطقه وسیعی به خاکستر تبدیل شده، درمانیتور به یکی از دوستان نشان دادم و بلافاصله پرسیدم : به نظرت این چیه ؟ کمی خیره شد و گفت : نقاشی! اما یادم نمی آید که کار چه کسی هست! یکی از هدایای زندگی مدرن این است که فرصت های بی شماری داریم برای نظر انداختن به رویدادهای وحشتناک سراسر جهان. تصاویر هولناک حالا با صفحه تلویزیون و گوشیهای همراه مهمان هر خانه میشوند و به هر خلوتی سرک می کشند.
سوزان سانتاگ در کتاب " نظر به درد دیگران" معتقد است عکس‌ها خاصیت شیء کنندگی دارند . رویداد یا شخصی را به چیزی تبدیل میکنند که میتوان صاحبش بود. در واقع باید گفت با اینکه بسیاری از افراد عکس‌ها را به خاطر توضیح شفاف شان از واقعیت تمجید و تحسین می کنند، اما کار عکس‌ها فراتر از نشان دادن واقعیت است. این کار، نوعی کیمیاگری است.
... اینکه هنوز کاملاً دگرگون نشده‌ایم و می توانیم رو برگردانیم برویم صفحه بعدی یا کانال را عوض کنیم، ارزش اخلاقی هجوم تصاویر به ما را زیر سوال نمی‌برد. اگر با دیدن تصاویر جانمان نمیسوزد و به حد کافی رنج نمیبریم، عیب نیست. عکس هم بنا نیست ناآگاهی مارا درباره پیشینه و علل درد ورنجی که رویش دست گذاشته و به قاب کشیده‌اند، اصلاح کند. این تصاویر تنها قادرند بیننده را به توجه، تامل و آموختن دعوت کنند و ما را بررسی توجیهاتی بکشانند که قدرت‌های مسلط برای این فجایع گسترده بیان میکنند. سانتاگ در این کتاب به خشونتی میپردازد که انسان ها بر یکدیگر روا میدارند.
اما کافیست کمی از دورتر و از همین منظر به رفتار انسان با محیط پیرامونش نگاهی بیندازیم تا متوجه شویم انسان نوع دیگری از خشونت را بر زمین و دیگر اهالی اش به راحتی اعمال می کند. عکسهای گرفته شده از آمازون در حال سوختن، پیام آوران این نکته هستند.
