فهم و نقد عکس از نگاه رولان بارت

فهم و نقد عکس از نگاه رولان بارت
تاریخ انتشار : جمعه, ۲۹ آذر ۱۳۹۸

عکس خبری، یک پیام است. این پیام، در کل، از یک منبع ارسال، یک مجرای انتقال و یک مرکز دریافت تشکیل شده است.

منبع ارسال، همان هیات تحریریه روزنامه است؛ گروهی از متخصصان که برخی از آنها، عکس ها را می گیرند، برخی دیگر عکس ها را گزینش، آرایش و پردازش می کنند و سرانجام عده ای دیگر برای عکس ها عنوانی انتخاب می کنند و شرح و تفسیری بر آن می افزایند.

مرکز دریافت، همان مردمی هستند که روزنامه را می خوانند. مجرای انتقال هم خود روزنامه است....

متن فوق، شروع کتاب ارزشمندی به نام پیام عکس است که توسط رولان بارت چهره برجسته و فقید نقد ادبی و هنری نگاشته شده وچاپ هشتم آن به تازگی توسط نشر مرکز چاپ شده است. پیام عکس که با ترجمه راز گلستانی فرد راهی بازار نشر شد، در ۹۴ صفحه به موضوع عکس، سازه و ناسازه عکس، دوگانگی پیام در بازآفرینی ها، دلالت های اشکار و ضمنی، جلوه های ویژه، ژست ها، اشیاء، زیبانمایی یا فتوژنی،هنری نمایی، همسازی، ارتباط متن و پیام، بی معنایی عکس و مواردی از این دست می پردازد که برای دست اندکاران و علاقمندان عکاسی می تواند در خور و قابل توجه باشد.

مجازگان تصویر، راه یابی معنا به تصویر، آمایش و آرایش صحنه، ثابت بودن یا نبودن پیام زبانی، لنگر سازی، جریان سازی، صراحت تصویر از دیگر مضامین و کلیدواژه های طرح شده در این کتاب است. فصل سوم و آخر کتاب نیز به معنای سوم اختصاص دارد. نکات پژوهشی در باب چند نمای آیزنشتاینی، معنای مستقیم، معنای منفرجه و تحلیل عکس ها دراین بخش طرح گردیده است.

راز گلستانی در یادداشت آغازین کتاب درباره مولف می گوید: رولان بارت، چهره ای برجسته و از بسیاری جهت بی نظیر در عرصه نقادی و نظریه پردازی ادبی، هنری و فرهنگی است. بارت در سراسر دوران کاری اش، مسحور عکاسی بود. جایگاه عکس و تصویر عکاسانه به ویژه در آثار متاخر او کاملا بارز و برجسته است. با این حال، برای دستیابی به درکی دقیق تر و جامع تر، آشنایی با آثار متقدم او در این زمینه نیز اهمیت اساسی دارد. مجموعه حاضر که مهم ترین مقالات او در این زمینه را در بر می گیرد، از یک سو خواننده را با  سیر تاملات بارت در باب عکاسی آشنا کرده و از سوی دیگر، به عنوان آثاری اصیل و آکنده از ایده های نو، او را در فهم و نقد عکس یاری می کنند.

رولان بارت در سال ۱۹۸۰ در سن ۶۴ سالگی در پاریس درگذشت. از این نویسنده، آثار متعددی به فارسی برگردانده شده است.