تکنولوژی هم رفتار ما را تغییر می‌دهد و هم خودش از تغییر رفتار ما تغییر می‌کند. از همین بابت است که برخی آن را ویژگی «تو در تویی» فناوری می‌دانند. اینستاگرام هم منجر به تغییراتی جدی در شیوه زیستن و تعامل ما شده است و هم خودش نمی‌تواند از تغییر رفتار کاربرانش در امان باشد.
اینستاگرام با شاخه‌هایش امروز تبدیل به یکی از رسانه‌های واقعی جهان ما شده است. این شبکه اجتماعی به‌واسطه بهره‌مندی‌اش از ترکیب متن و تصویر توانست تغییری جدی از پست‌گذاری‌های متن‌محور به سمت پست‌گذاری‌های تصویرمحور باشد. اینستاگرام جهان نوشتاری را به سمت جهان تصویری از زندگی و افکار ما هدایت کرد. در حقیقت اینستاگرام از این واقعیت بهره برد که تلفن‌های هوشمند به‌واسطه دوربین‌هایشان هریک به تولیدکننده تصاویری واقعی از زندگی تبدیل شده بودند. سیر تحولات در پست‌هایی که افراد در صفحات اینستاگرام‌شان منتشر می‌کنند نشان می‌دهد ابتدا تصاویر پست‌ها، تصاویری انتخابی از اینترنت بودند و به‌مرور زمان این تصاویر توسط خود افراد گرفته می‌شد و تصاویری از زندگی واقعی افراد بود.
به دلیل همین تصویرمحوری بود که اینستاگرام بیش از سایر شبکه‌های اجتماعی به زندگی خصوصی افراد مربوط می‌شد. به‌عنوان‌مثال پست‌هایی که در فیس‌بوک گذاشته می‌شد دارای فاصله با فرد نویسنده بود ولی پست‌های اینستاگرامی بخشی از زندگی خود فرد بود. در فیس‌بوک صاحب صفحه میان خود و مخاطبان فاصله‌گذاری می‌کرد ولی در اینستاگرام سعی داشت بخش‌هایی از زندگی واقعی خود را با سایر کاربران به اشتراک بگذارد. تعدد عکس‌هایی که افراد از غذاها یا محیط کارشان یا حتی مهمانی‌ها و تولدها می‌گذاشتند، تبدیل به همان چیزی شد که «اینستاگرام» را نه به‌عنوان یک شبکه اجتماعی، بلکه به‌عنوان یک شیوه خاص از پست گذاشتن و به اشتراک‌گذاری شکل می‌داد.
تمامی این دلایل بود که فیس‌بوک نهایتاً این رقیب اجتماعی‌اش را خریداری و تملک کرد. در این تملک نه نام این شبکه تغییر کرد و نه در فیس‌بوک ادغام شد؛ بلکه با نام پیشین خودش و با همان شیوه ادامه یافت و رشد کرد.
اینستاگرام اما در نسخه جدیدش یکی از مهم‌ترین تغییرات را ارائه داده است. در این نسخه که برای کاربران عادی نیز رونمایی شد، در حقیقت IGTV یک گزینه فناوری جدید بود. گزینه‌ای که امکان به اشتراک‌گذاری فیلم‌های طولانی را امکان‌پذیر کرده است. این تغییر در اینستاگرام درست مانند آن است که روزی توئیتر اعلام کند که از فردا کاربرانش می‌توانند یک کتاب را نیز به اشتراک بگذارند! در حقیقت ویژگی کلیدی توئیتر همین تعداد کم کاراکترش بود. توئیتر یعنی رسانه‌ای که می‌دانیم هر خبر آن در کوتاه‌تر از ۳۰ ثانیه خوانده می‌شود. درست مثل اینستاگرامی که می‌دانستیم با فیلم‌هایی روبه‌رو هستیم که حداکثر ۱.۵ دقیقه وقت می‌گیرد و هر پست‌اش نیز تعداد کاراکترهای مجازش نصف تلگرام است!
چرا اینستاگرام چنین تغییری داد؟
رشد سریع گوشی‌های هوشمند و پس از آن تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌ها، کل «سبک زندگی» را از یک سو و جنبه‌های خاصی از رفتار را از سوی دیگر تغییر داده است. نخستین تغییر زمانی هشداردهنده بود که در یک تحقیق گسترده که توسط شرکت اریکسون با همکاری اپراتورها انجام شد، مشخص شد نسل جوان زمان قابل‌توجهی را به مشاهده فیلم از طریق موبایل اختصاص می‌دهد. در سال ۲۰۱۵ این مطالعه نشان می‌داد که جوانان بین ۱۶ تا ۱۹ سال در حدود ۷۰ درصد از فیلم‌هایی که مشاهده می‌کنند، از طریق ابزارهای شخصی مانند گوشی موبایل، تبلت و کامپیوتر شخصی است. زمانی اهمیت این مطالعه مشخص می‌شود که این شاخص برای افراد ۴۵ ساله به بالایی که اغلب مدیران، صاحبان و مالکان شبکه‌های تلویزیونی نیز هستند، کاملاً معکوس بود و خود آنان در حدود ۳۰ درصد از فیلم‌ها را به چنین شیوه‌ای مشاهده می‌کردند.
(نمودار زیر)
در فضای مجازی دو دسته از سامانه‌های مختلف برای پخش ویدئو وجود دارند:
سامانه اشتراک‌گذاری ویدئویی (UGC): شناخته‌شده‌ترین برند در این حوزه YouTube است. در این سامانه هر فردی اقدام به تولید و به اشتراک گذاردن ویدئوی خود می‌کند. به‌این‌ترتیب در این سامانه‌ها هر کاربر با انبوهی از ویدئوهای مختلف آماتوری تا حرفه‌ای روبه‌رو می‌شود.
سامانه‌های پخش ویدئویی تقاضاپایه (VOD): شناخته‌شده‌ترین برند در این حوزه Netflix است. در این سامانه‌ها فیلم‌های سینمایی یا مستندی که توسط تولیدکننده‌های عمدتاً حرفه‌ای تولیدشده‌اند، برای فروش و پخش بر روی سامانه قرار داده می‌شوند.
در این مطالعه مشاهده شد که اگرچه الگوی رفتار برای دیدن فیلم‌های ویدئویی حرفه‌ای که اغلب در سامانه‌های تقاضاپایه (VOD) وجود دارند، متفاوت است، اما این تفاوت در سامانه‌های به اشتراک‌گذاری در حال از بین رفتن است. به‌عبارت‌دیگر کاربرانی که ویدئوهای آماتوری و به اشتراک گذارده‌شده را مشاهده می‌کنند، تفاوتی میان موبایل یا تبلت قایل نیستند. تقریباً کاربران تبلت سایتی مانند YouTube برابر با کاربران موبایلی این سایت هستند.
اما شاید مهم‌ترین دلیل روند جهانی در خصوص زمان ویدئوهای مشاهده‌شده در موبایل در سال‌های اخیر بود. درحالی‌که در سال‌های گذشته کاربران موبایل عمدتاً ویدئوهایی با زمان کوتاه را مشاهده می‌کردند، در سال‌های اخیر به سمت ویدئوهای طولانی‌مدت‌تر روی آورده‌اند. مثلاً در سال ۲۰۱۶ کاربران موبایلی ۵۵ درصد از ویدئوهایی که مشاهده می‌کردند کمتر از ۵ دقیقه بود، درحالی‌که تنها ۲۹ درصد از ویدئوها بیش از ۲۰ دقیقه بودند. این روند در سال ۲۰۱۸ به‌گونه‌ای تغییریافته است که ویدئوهایی با زمان بیش از ۲۰ دقیقه، که توسط کاربران موبایل مشاهده می‌شود، ۵۴ درصد از کل ویدئوها را شامل می‌شود.
به‌عبارت‌دیگر ما امروز با کاربران موبایلی روبه‌رو هستیم که عادت به دیدن فیلم‌های طولانی بر روی موبایل‌های خود دارند. شاید آن نسل ۱۶ تا ۱۹ سال گذشته که امروزه به سن ۱۹ تا ۲۲ رسیده‌اند و نسلی که جایگزین آنها شده‌اند، سریع‌تر از آنچه فکر می‌کردیم، وابسته به موبایل شده است. آنها دیگر به‌ندرت به سراغ تلویزیون می‌روند و برایشان سینما تنها یک آیین دورهمی است. آنها به سینما نمی‌روند تا فیلم ببینند، آنها به سینما می‌روند تا دور هم خوش بگذرانند! برای آنها تلویزیون همان حکم رادیو را دارد برای نسل ما میان‌سال‌ها!
اینستاگرام تصمیم شجاعانه‌اش را گرفت. به نظر می‌رسد انتخاب اینستاگرام سخت بود و در تقابل با راهبردهای گذشته‌اش است، اما ضروری است. اینستاگرام خوب یاد گرفته است که «برای توسعه‌یافتن گاه باید در اصول بنیادی خود نیز بازاندیشی کرد». اینستاگرام با این تصمیم عملاً وارد حوزه‌ای فراتر از UGC شد. اینستاگرام در سال‌های آینده تبدیل به یکی از اصلی‌ترین منابع به اشتراک‌گذاری ویدئو خواهد شد و شاید این بزرگ‌ترین چالش برای هر کسب‌وکاری باشد که دوست داشت وارد حوزه پخش صوت و تصویر ( Streaming) شود. شرکت‌های نوپایی که در این حوزه فعال هستند، از همین امروز نیاز به بازاندیشی جدی در مدل کسب‌وکار خود خواهند داشت.
