چرا ملت‌ها پیروز می‌شوند یا شکست می‌خورند؟

چرا ملت‎ها پیروز می‎شوند یا شکست می‎خورند؟
تاریخ انتشار : دوشنبه, ۰۵ شهريور ۱۳۹۷

با استقبال مخاطبان ایرانی ،کتاب « چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟ »  به چاپ هفتم رسید.

این کتاب پرخواننده،  در ایران، از سال ۱۳۹۲ تاکنون با چهار ترجمۀ  توسط ناشرین مختلف چاپ شده  است.

در این میان، ترجمۀ محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی‌پور توسط نشر روزنه، ۷ بار تجدید چاپ شده است. در خصوص کتاب مذکور، بحثهای زیادی صورت گرفته و حتی مرکز پژوهش‌های مجلس هم نقدی بر آن منتشر کرد.

"چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟" نوشتۀ دو اقتصاددان آمریکایی، دارون عجم‌اوغلو استاد دانشگاه MIT که اصالتی ترک دارد و جیمز رابینسون استاد دانشگاه هاروارد است. این کتاب که برای نخستین بار در سال ۲۰۱۲ چاپ شده، سعی می‌کند به این سؤال جواب بدهد که چرا همۀ کشورها به یک اندازه ثروت ندارند؟ چرا بعضی کشورها، مثلاً نروژ، در حال شکوفایی اقتصادی هستند ولی بعضی کشورها، مانند مالی، در حال سقوط؟ نویسندگان کتاب تأثیر عواملی مثل جغرافیا، آب‌وهوا، منابع طبیعی و فرهنگ را در فقیر یا غنی شدن ملت‌ها رد می‌کنند و در عوض نهادهای سیاسی و اجتماعی را عامل پیشرفت اقتصادی می‌دانند. آنها می‌گویند اصلاً چیزی که به اسم سیاست‌های اقتصادی معروف است، موضوعیت ندارد و موضوع اصلیِ توسعۀ جوامع، توسعۀ سیاسی است. یعنی ایجاد مشارکت برای گروه‌های بیشتر و مقابله با الیگارشی یا انحصار افراد معدود.

این کتاب نشان می‌دهد هرجا شکوفایی اقتصادی به بار می‌نشیند، الیگارشی رخت بربسته و هرجا اقتصاد زمین می‌خورد، الیگارشی حاکم است.

تجربه کشورهای مختلف از اروپای شرقی و شوروی سابق گرفته تا آفریقا و آمریکای لاتین مسجل ساخته است نمی‌توان در حکومت‌های اندک‌سالار با سرمایه‌گذاری‌های دولتی، حمایت از صنایع داخلی، خصوصی‌سازی، آزادسازی قیمت‌ها، تجارت آزاد، و… گامی به‌سوی بهبود عملکرد اقتصادی برداشت. مسئله اقتصادی همه کشورهای در حال توسعه مهار الیگارشی است. اقتصاد و اقتصاددانان اگر می‌خواهند به مردم کمک کنند باید رمز مقابله با الیگارشی را شناسایی و با سیاست‌های اقتصادی زمینه محو الیگارشی را فراهم نمایند. ارزش این کتاب آموختن دانش مبارزه با الیگارشی است.

سقوط ملت‌ها که داستان بسیاری از آنها به روایتی جذاب در این کتاب آمده است همگی محصول اندک‌سالاری است. گریز از این پرتگاه تنها با هشیاری و توانمندی مردم امکان‌پذیر می‌شود. مطالعه و شناخت کشورهایی که به ورطه اندک‌سالاری سقوط کردند آگاهی بخش مردم است و از همین رو باید داستان یکایک کشورهایی را که اسیر اندک‌سالاری شدند خواند و از تجربه‌های آنها آموخت. این کتاب با مرور تجربه بسیاری از کشورها، بزنگاه‌های تاریخی که یک کشور را به دام اندک‌سالاری می‌اندازد یا به عبور از اندک‌سالاری می‌انجامد به‌ما می‌آموزد.