آیا این مومیایی رضاشاه است؟

تاریخ انتشار : سه شنبه, ۰۴ ارديبهشت ۱۳۹۷

همه چیز از یک شنیده آغاز شد که در گوشی به رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران منتقل شد و حسن خلیل‌آبادی  هم آن را رسانه‌ای کرد. اما آن خبر در گوشی، به داغ‌ترین خبر شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد و روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم نیز با تاخیر نسبت به تکذیب آن کوشید.

 خبر یافته شدن یک جسد مومیایی حین عملیات توسعه محوطه حرم عبدالعظیم در تاریخ ۳ اردیبهشت ۹۷ و احتمال اینکه این پیکر مربوط به رضاشاه بوده، افکار عمومی را به خود جلب و جذب کرد.

نخستین خبری که این انتساب را مطرح کرد، از قول حسن خلیل آبادی رئیس کمیته فرهنگی شورای شهر تهران مطرح شد که در آن نقل شده بود، در جریان عملیات عمرانی، پیکر رضاشاه از لا به لای آوار بتنی بیرون کشیده شده است.

ساعاتی بعد روابط عمومی حرم به تکذیب خبر پرداخت و اعلام کرد: این منطقه در اطراف حرم حضرت عبدالعظیم،  قبلا قبرستان بوده است، بنابراین کشف جسد در این منطقه و در طرح توسعه‌ی آستانه یک چیز طبیعی است.

روز بعد اما انتشار عکس‌هایی از پیکر مومیایی که در کنار عکس رضاخان در تابوت بود، خبر را همچنان زنده و پرمخاطب نگه داشت. چرا که شباهت‌هایی در این دو عکس دیده می شد. به دنبال انشار این عکس‌ها، محمد علی آهنگران که پدرش از مداحان معروف جنگ و انقلاب است، در پست اینستاگرامی خود با انتقاد از اینکه گفته شده جسد کشف شده را در همان حوالی مجددا دفن کرده اند، گفت: پیکر مومیایی شده چه پیکر رضا شاه باشد چه نباشد، یک انسان است. رضا شاه خوب یا بد، خادم یا خائن، نیکوکار یا گناهکار، یک انسان مسلمان بوده است . حکم شرعی نسبت به پیکر او که واجبی به مومیایی شدن جسد رضاشاه پس از درگذشت وی در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی و با به امانت گذاردن آن در مسجد رفاعی قاهره اشاره شده است.

به گفته شهبازی، در اردیبهشت ۱۳۲۹، زمانی که فضای سیاسی کشور آرام شد، جنازه ابتدا به مکه و مدینه و سپس به ایران منتقل شد و در ۱۷ اردیبهشت طی مراسم رسمی تشییع و طبق قواعد اسلامی در مقبره اختصاصی در شاه عبدالعظیم دفن شد.

در کنار پیشتازی شبکه‌های اجتماعی در تعقیب این خبر که به دلایل مختلف برای شهروندان ایرانی مهم بود، رسانه‌های چاپی نیز خود را کنار نکشیده و به پوشش این رویداد با تیترهای غیرقطعی و تا حدی محافظه‌کارانه پرداختند.

روزنامه همشهری با تیتر " معمای مومیایی رضاشاه" به این موضوع پرداخت و نوشت: خبر این بود؛ چنگک‌های بیل مکانیکی در حرم شاه عبدالعظیم حسنی ( ع)، جسد گم شده و مومیایی شده رضاخان پهلوی را در ساماندهی قبور حرم در شهر ری یافته‌اند.

روزنامه شهروند با تیتری در صفحه اول با عنوان "مومیایی سردرگم ری"، به گفت‌و‌گوی اختصاصی با احمدابوحمزه ری شناس پرداخت که گفته بود: اگر این جنازه کشف شده، مومیایی باشد، صد در صد مربوط به پهلوی اول است.

روزنامه آفتاب یزد نیز در خبری که در صفحه اول داشت، با تیتر " سرنوشت مبهم یک مومیایی" به این مساله پرداخت و نوشت: بازار گمانه‌زنی درباره احتمال پیدا شدن جسد پهلوی اول داغ شد.

روزنامه شرق اما با کاریکاتوری در صفحه اول و با تیتر " ضد و نقیض‌های کشف جسد مومیایی رضاخان" به این موضوع پرداخت و اشاره کرد که محفظه بتنی کشف شده که پیکر مومیایی در آن قرار داشته در ضلع غربی حرم عبدالعظیم بوده است.

ذره بین نیوز در ادامه تعقیب خبر با انتشار عکسی از فعالیت لودرها نوشت که این محل دقیقا محلی بوده که مقبره رضاخان در آنجا بنا شده بود. این مقبره پس از انقلاب با دستور صادق خلخالی دادستان وقت بطور کامل تخریب شد.

در عین حال سایت‌های خبری خارج از کشور با نقل قول نوه پهلوی اول، از قول وی اطلاع دادند که جسد رضاخان برخلاف برخی شایعه‌ها هرگز از ایران و محل دفن شده خارج نشد.

این سخن  نوه پهلوی اول، از آن رو آورده شده که در کتاب خاطرات آیت‌الله خلخالی، شخصی که روزگاری مقبره رضاخان را تخریب کرد، ادعای وجود جسد رضاخان در صحن حرم عبدالعظیم رد شده است. در بخشی‌هایی از این کتاب آمده است: «اطراف مقبره را گروه مسلح فداییان اسلام در محاصره داشتند و پاسداران هم مواظب اوضاع بودند. سرانجام، شب فرارسید، ولی ما نتوانستیم مقبره را بخوابانیم، اگرچه خسارت زیادی به آن زدیم و به‌صورت مخروبه درآوردیم. هرچه قبر رضا‌خان را کندند، حتی استخوان‌های او هم به دست نیامد. بعدا معلوم شد که شاه هنگام فرار، استخوان‌های پدرش را برداشته و با خود به قاهره برده است و حالا هم در یک جای امن، در لس‌آنجلس، نگهداری می‌شود. این استخوان‌ها را در کنار جنازه فرزند اشرف، آقای شفیق، به امانت نگاهداری می‌کنند تا به‌اصطلاح، در یک فرصت مناسب، در ایران، دفن کنند». این کتاب توسط نشر سایه منتشر شده و این مطالب در صفحه‌های‌ ۳۴۲ و ۳۴۷ کتاب منتشر شده است.

دست آخر، تصویر راننده لودر که این پیکر خبرساز را یافته بود نیز بسیار معروف شد که دست به دست گشت. این عکس با یک هشتک، "سلفی با تاریخ"  نام گرفت.عجیب ترین سلفی شاید. هیچکس تا حالا با رضا شاه سلفی نداشته است.

,